کتاب نیمه تاریک وجود

سایه چهره های گوناگونی دارد: ترسو، زیاده خواه، فریبکار، تنبل، سلطه جو، متخاصم، زشت، نالایق، بی ارزش، ناتوان، عیب جو، موشکاف و ... . این فهرست را پایانی نیست. نیمۀ تاریک وجود ما مخزنی برای همۀ جنبه های ناپذیرفتنی مان است؛ همۀ آنچه که موجب شرمندگی ماست و وانمود می کنیم نیستیم؛ چهره هایی که نمی خواهیم به دیگران و خودمان نشان دهیم. یکایک ویژگی هایی که در خودمان نفی می کنیم، از آنها بدمان می آید یا در برابرشان مقاومت می کنیم، در ما جان می گیرند و از احساس ارزشمند بودنمان می کاهند. ما با فرافکنی که پدیدۀ الصی و عمدۀ «سایه» است، خصویات مهمی را در خود نفی کرده، به دیگران نسبت می دهیم. اما اگر نمونۀ «کل نگرانۀ هستی» را به عنوان الگوی جدیدی برای درک زندگی درنظر بگیریم، می توانیم وارد عمل شده، با به کار بستن دانسته هایمان، جنبه های پنهان سایۀ خود را آشکار کنیم. آنگاه به تدریج مالک جنبه هایی که در سایه پنهان شده اند می شویم و مسئولیت آنها را می پذیریم. به این شیوه می توانیم سایۀ خود را در آغوش گرفته، به ارزش های آن پی ببریم و آن جنبه هایی را که به دیگران نسبت داده ایم، به عنوان بخشی از وجودمان در اختیار بگیریم.